دانستنی هایی کامل از قلعه پرتغالی ها قشم

همه آنچه را که باید درباره قلعه پرتغالی ها قشم بدانید

یقیناً می توان جزیره زیبای قشم را مجموعه ای رمزآلود از زیباترین و ناب ترین جاذبه های گردشگری دانست که هر گردشگر خوش سلیقه و خوش طبعی را به سوی خود فرا می خواند. این سرزمین پهناور و مرفه، آن‌قدر گزینه های متنوع و شگفتی های چشم نواز و باورنکردنی را پیش رویتان قرار می دهد که با قدم گذاشتن در هر یک از آن ها با رنگین کمانی از رنگ و زیبایی مواجه می شوید. شاید به همین دلیل باشد که جزیره قشم و طبیعت بکر و دست خورده اش را به مثابه عجایب هفت گانه می دانند. این بار در میان قصد داریم در میان تمامی جاذبه های بی نظیر، بکر و کمتر دیده شده قشم شما را با یک مکان کوچک و پر از شگفتی قلعه پرتغالی ها آشنا می کنیم. جایی که شاید تا قبل از این ها نام آن به گوشتان نخورده باشد. با ما همراه باشید.

معرفی قلعه پرتغالی ها قشم

قلعه پرتغالی ها قشم از جمله مهم ترین و زیباترین نقاط دیدنی جزیره قشم محسوب می شود که ممکن است هنوز هم برای خیلی از افراد، ناآشنا باشد. اما باید گفت قلعه پرتغالی ها در کنار دیگر زیبایی ها و جذابیت های قشم، یکی از مکان های تاریخی و هیجان انگیز این شهر است که با قدم گذاشتن و گشتن در لا به لای آن، گویی برگه هایی از تاریخ را قدم می زنید. این قلعه که به قلعه پرتغالی ها هرمز نیز شهرت دارد در ضلع شمالی قشم و در جوار ساحل نیلگون خلیج فارس جا خوش کرده است. این قلعه و علت نام گذاری آن داستان بسیار جالب دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. برای اولین بار در سال 1507 میلادی توسط دریانوردی پرتغالی به نام آلفونسو آلبرکرک در جزیره قشم پایه گذاری شد. تا اینکه در سال 1387 توسط شخصی ایرانی به نام احسان یغمایی از دل خاک بیرون کشیده شد. چنانچه شما هم یکی از مسافران مقصد قشم هستید و به هر دلیلی نتوانستید از بسیاری مکان های دیدنی و جالب این جزیره دیدن کنید به شما پیشنهاد می کنیم حتماً برای یک ساعت هم که شده قلعه پرتغالی ها قشم را ببینید.

تاریخچه قلعه پرتغالی ها قشم

شاید قبل از هرچیزی برایتان جالب باشد اندکی درباره تاریخچه قلعه پرتغالی ها قشم بدانید. یقیناً فهمیدن تاریخچه آن، می تواند لذت بازدید و گشتن در کنارهای این قلعه را برایتان دو چندان کند. در ابتدا باید گفت که شخصی پرتغالی به نام آلفونسو آلبرکرک در سال 1507 تمامی جزایر ورودی خلیج فارس را تصرف و به این شیوه بر تمامی مسیرهای تجاری دریایی که بر سر راه بازرگانان هند و اروپا قرار داشت تسلط پیدا کرد. این اقدام آلبرکرک موجبات چیرگی و پیروزمندی پرتغالی ها بر این آبراه شد که نتیجه موفقیت آن چیزی حدود 110 سال به طول انجامید. به واقع می توان گفت چیزی بیشتر از یک قرن، پرتغالی که به تمامی جزایر خلیج فارس حکومت کردند و در تمامی این سال ها به ساختن دژها و استحکاماتی قدرتمند در نواحی نظیر: لارک، قشم،  جزیره هرمز، چابهار و… پرداختند. شاید به همین خاطر است که قلعه پرتغالی ها قشم به نام های دیگری چون: قلعه پرتغالی ها هرمز، قلعه پرتغالی ها چابهار، قلعه پرتغالی ها لارک و … نیز شهرت دارد.

تا اینکه در نهایت در سال 1623 میلادی این قلعه و تمامی پایگاه های آن در محوریت خلیج فارس که به نام پرتغالی ها ثبت شده بود توسط سرداران حکومت صفوی در ایران متصرف شد و موفق شدند آن را از چنگال چیره مند پرتغالی ها بیرون کشند. خوشبختانه از آن زمان تا به امروز ایرانیان بر این قلعه همیشه پایدار پیروزمند هستند. به واقع می توان این‌گونه تعریف نمود که قلعه پرتغالی ها قشم یکی از نشانه های استعمارگر کشورهای بیگانه است که در طول تاریخی کهن در کشورمان به جای مانده است. یادگاری که پرتغالی ها از خود به جای گذاشتند و امروزه به یکی از جذابیت های تاریخی توریستی شهرهایی همچون: چابهار و جزایر قشم، هرمز و کیش تبدیل شده است.

ویژگی های جالب قلعه پرتغالی ها قشم

قلعه پرتغالی ها قشم با مساحتی حدود 2 هزار متر مربع، همان قلعه مذکوری است که در زمان های گذشته از آن برای نگهداری مهمات و سلاح استفاده می کردند. به واقع کاربرد اصلی آن این بود که در مواقع اضطراری نگهبان و پشتیبان دژهایی نظیر هرمز و قشم را بر عهده می گرفت و به عبارتی مکانی بود به مثابه یک انبار بزرگ، انبارهای اسلحه، اتاق های سربازخانه، زندان و کلیسا و یا حتی مقر فرماندهی جنگ. جالب است بدانید که سنگ های آهکی و گچی با ملاط ساروج محلی از جمله مصالح استفاده شده در ساخت این معماری جالب و تاریخی است که طی این صد سال از گذشت عمر آن، بیش از چندین بار مورد استحکام بخشی قرار گرفته است. چهار گوشه این دژ کهن سال یا همان قلعه پرتغالی ها هرمز، برج ها و باروهایی واقع شده اند که داستانی پر ماجرا در تاریخ را از قدرت نمایی امپراتوری های کهن نظیر پرتغالی ها را برایتان بازگو می کنند که رد توپ و منجنیق را بر پهنای وسیعشان دیده می شود. شاید همین موقعیت و ویژگی های جالبی است که به قلعه پرتغالی ها قشم، موقعیت حساس و پراهمیت در گذر تاریخ داده است. اگر بخواهیم نما و تصویری کلی از آن را داشته باشیم باید این‌گونه گفت که این دژ کهن سال مکان تدارکاتی بود که از آن برای ارتباط با قلعه جزیره هرمز و رساندن تمامی خدمات آن به قلعه مرکزی در قشم استفاده می شود.

معماری قلعه پرتغالی ها قشم

در طول تاریخ و از گذشته های دور تا به امروز، قلعه ها و معماری‌شان در میان عموم مردم به ویژه ایرانیان جایگاه ویژه و ارزشمندی داشته اند. از آنجایی که این اماکن در طول تاریخ شاهد وقایع تلخ و شیرین بسیاری بوده اند لذا همواره از آن ها به عنوان محلی مستحکم و قوی یاد می شود که از آن در مقابل هجوم دشمنان استفاده می شد. شاید بتوان به این شیوه گفت که معمولاً قلعه ها کاربردهای نظامی داشتند. در این میان قلعه پرتغالی ها قشم با معماری خاص و منحصر به فرد خود، محلی برای دفاع و محافظت در برابر حمله و هجوم شورشی ها بود. اما امروزه به دلیل داشتن معماری بسیار زیبا و منحصر به فرد و نیز طول عمر بسیار بالایی که دارد به یکی از متفاوت ترین و پرطرفدار ترین جاذبه های گردشگری جزیره قشم و حوالی آن یعنی چابهار، هرمز و لارک به شمار می آید.

طراحی و ساخت قلعه پرتغالی ها چابهار به شیوه ای است که بر روی یک تپه ساخته شده است. به این طریق به راحتی می توانید دید دقیق و بسیار مناسبی به تمامی مناطق اطراف آن داشته باشید. تمامی ابعاد و زوایای این قلعه 56 در 26 متر است. اگر تاریخ شناس حرف ای باشید با مشاهده ساختار ظاهری آن می توانید دریابید که طراحی و ساخت تمامی بخش های این سازه شباهت های بسیاری به سبک معماری سلجوقی ها دارد. زیرا در طراحی و ساخت معماری این قلعه نیز از چهار عدد گوشواره خلفی نیز استفاده شده است. به جرات می توان گفت این قلعه نظامی با وجود آن که سال های بسیار طولانی است به همان شیوه حفاظت نشده خود، تاریخ و فرهنگ ایران زمین را به دوش می کشد اما هنوز هم گذشت زمان و اتفاقات تلخ و شیرین متفاوت نتوانسته است آن چنان که باید چیزی از ابهت و استقامت آن کم کند. در آن زمان پرتغالی ها طراحی و ساخت این بنا را با الهام گیری از سبک معماری قلاع و قلعه های قرون وسطی اروپایی آغاز کردند. البته در لا به لای آن معماری ایرانی با سبک و سیاق قوم پارت و ساسانی ها نیز بهره مند شدند.

مناظر دیدنی قلعه پرتغالی ها قشم

قلعه پرتغالی ها قشم دارای مکان ها و بخش های دیدنی بسیار زیادی است. همان طور که گفته شد این قلعه به موجب آن که حواشی اطراف جزیره هرمز را نیز درگیر کرده است به قلعه پرتغالی ها هرمز نیز شهرت دارد. تنها کافی است در سواحل این جزیره و از کنار دریا قدم زنان راه بروید. آن گاه به راحتی می توانید دیوارهای این دژ مستحکم را که همچنان ابهت یک قلعه نظامی با استقامت را به رخ دیدگان می کشد از دور مشاهده کنید. برای بازدید از اماکن دیدنی این قلعه نگران نباشید. زیرا با حضور راهنما در بخش های مختلف آن، می توانید از قسمت هایی نظیر: آب انبار، کلیسا، موزه های بسیار کوچکی که از ملزومات به جای مانده در طول تاریخ تشکیل شده اند و بسیاری جاهای دیگر دیدن کنید. همچنین در ابتدای درب ورودی این قلعه قاب های نقاشی فوق العاده زیبا و دوست داشتنی وجود دارند که حاصل دست های هنرمند زنان این منطقه است. یقیناً با دیدن تمامی زیبایی های این تابلوها که با خاک رمزآلود این جزیره طراحی شده اند شگفت زده می شوید.

همچنین بر روی دیوارهای قلعه پرتغالی ها قشم آثارهای جالب و دیدنی بر جای مانده که ترکیب و تلفیقی از سبک های دوران صفوی و قاجار را به نمایش می گذارند. با وجود آنکه در دوره های مختلفی مورد مرمت و باز سازی قرار گرفته است اما با گشتن در تمامی اتاق های آن که شباهت های فوق العاده نزدیکی به کاروانسراهای دوران حکومت شاه عباس صفوی دارد می توان به وضوح این موضوع را لمس کرد. یکی دیگر زیباترین مکان های این قلعه حیاط آن است که در داخل آن یک عدد آب انباری ساخته شده که برای طراحی و ساخت آن، مصالحی نظیر گچ، ساروج و سنگ به کار برده شده است. از طرفی دیگر چوب های به کار رفته در سقف این سازه، گواهی این را می دهند که هیچ یک از این چوب ها نه تنها بومی نیستند بلکه از منطقه ای دیگر به این جزیره و برای ساخت آن آورده شده اند. هم اینطور در لا به لای خرابه های این قلعه تعدادی لوله توپ وجود دارند که به محض ورودتان موجبات جلب توجهتان را فراهم می کنند. تونل هایی که در زیر قلعه تعبیه شده اند و گواهی دهنده راه فرار فرماندهان و نیروی نظامی در آن زمان است از دیگر مناظر دیدنی قلعه پرتغالی ها چابهار است که می تواند برایتان بسیار جالب و تعجب برانگیز باشد. جالب است بدانید که تاکنون حدود 4 کیلومتر از این تونل های زیر زمینی کشف شده است. اما محققان بر این باور هستند که هنوز هم چیزی حدود 15 کیلومتر بر طول این تونل ها کشف نشده است. تا جایی که ممکن است امتداد آن ها به نزدیکی های غار خربس قشم برسد. قلعه پرتغالی ها هرمز در سال 1377 در فهرست آثار ملی سرزمینان به ثبت رسیده است.

راه های دسترسی به قلعه پرتغالی ها قشم

تا اینجای مطلب که رسیدیم ممکن است این سؤال ذهن شما را مشغول کند که راه رسیدن و دسترسی به قلعه پرتغالی ها قشم کدام است؟ باید بگوییم که برای رفتن به این قلعه و بازدید از مناظر زیبا و متفاوت آن، ابتدا باید مسیر مسافرتی خود را به یکی از شهرهای لارک، چابهار، هرمز و یا جزیره همیشه زیبای قشم تعیین کنید. معمولاً از راه های هوایی رفت و برگشت تهران به قشم استفاده می شود. پس از آن بهتر است با خودرو یا کشتی خود را به شهرهای مذکور رسانده و پس از رسیدن به اسکله و قدم زدن در سواحل کنار دریای خلیج فارس می توانید خود را به قلعه مذکور برسانید. علاوه بر این در تمامی این شهرها و در حوالی اسکله، ماشین، دوچرخه، موتور و سه چرخه برای کرایه کردن وجود دارند. می توانید از آن ها برای رفتن به قلعه استفاده کنید.

اطلاعات تکمیلی قلعه پرتغالی ها قشم

آدرس: انتهای شمال شرقی جزیره قشم

نوع جاذبه گردشگری: تاریخی، فرهنگی، گردشگری

ساعت های بازدید از قلعه: در تمامی ساعات بدون محدودیت زمانی

روزهای بازدید از قلعه: همه روزه

بهترین فصول برای بازدید: پاییز، زمستان، بهار

راه های دسترسی به قلعه: تاکسی، دوچرخه، سه چرخه، ماشین های محلی

مدت زمان بازدید: 1 ساعت

امیدواریم به زودی به جزیره همیشه زیبای قشم سفر کرده و از دیدن تماشایی ترین جاذبه های این جزیره و قلعه دست ساخته پرتغالی ها قشم نهایت لذت را تجربه کنید. سفری خاطره انگیز را برایتان آرزومندیم.